برش پلاسما چیست و کجا استفاده میشود ؟ یکی از روشهای نوین برش که در صنعت و در برش الگو در تولیدی ها استفاده میشود برش پلاسما می باشد. در ادامه به بررسی روش برش پلاسما ، دستگاه ها و مزایای آن می پردازیم.
دستگاه برش پلاسما چیست؟
دستگاه برش پلاسما با فراهم اوردن جریان بالا ، قادر به جوشکاری می باشد و از مهم ترین و پر کاربرد ترین ، دستگاه های مورد استفاده در جوشکاری و برشکاری است .
برش پلاسما فرایندی است که در ان ، مواد رسانای الکتریکی ، با استفاده از جت شتاب دهنده پلاسمای داغ برش داده می شود .
مواد معمولی که با یک مشعل پلاسما قابل برش هستند عبارتند از :
- فولاد ،
- فولاد ضد رنگ ،
- الومینیوم ،
- برنج ،
- مس و سایر فلزات رسانا .
برش پلاسما فرایندی است که که در ان فولاد یا سایر فلزات ( و گاهی اوقات موارد دیگر) در قطر های مختلف توسط یک مشعل ( (torchبرش داده میشود .
در این برش یک گاز (در برخی موارد هوای فشرده ) با سرعت بالا از نازل دمیده شده و در همان لحظه یک قوس الکترونیکی (Electrical ARC) بین گاز در سر نازل با سطح برش ایجاد میشود و گاز به حالت پلاسما می رود .
پلاسما به اندازه کافی گرم میباشد تا فلز را ذوب کند و برش صورت بگیرد . هوای فشرده نیز به اندازه ای فشار دارد که فلز ذوب شده را از مسیر برش دور نماید.
تاریخچه برش پلاسما :
برش پلاسما در سال ۱۹۶۰ از جوش پلاسما منتج گردید و در سال ۱۹۸۰ به عنوان یک راه حل بسیار سازنده برای برش ورق وصفحات فلزی معرفی گردید. مزایای برش پلاسما نسبت به برش فلز با فلز عبارتند از:
۱- تراشه فلزی ایجاد نمیگردد
۲- دقیق برش میدهد
برش دهندههای پلاسما خیلی سریع گسترش یافتند اماآنها تا حدودی کند و گران قیمت بودند بنابراین بشتر به کاربردهایی که نیاز به تکرار الگوی برش (در کاربردهای تولید انبوه) بود اختصاص یافتند. همچون سایر ماشینهای ابزار از سال ۱۹۸۰ تکنولوژی CNC برای ماشینهای برش پلاسما استفاده گردید و از این طریق انعطافپذیری بیشتری در برابر اشکال مختلف مورد تقاضا از طریق برنامهنویسی CNC از خود نشان داد؛ ولی باز هم با وجود کنترلرهای CNC برش پلاسما محدود به برش طرحها والگوها در صفحات و ورقههای تخت بوده و فقط دارای دو محور(X,Y) هستند.
اصول بنیادین برش دهندههای پلاسما
در برش پلاسمای نوع HF به کمک یک جرقه فرکانس بالا - ولتاژ بالا هوا در سر مشعل یونیزه شده و قوس الکتریکی آغاز میگردد.
در این روش هنگام استارت لزومی به تماس قطعه کار با مشعل(Torch) نیست و این روش برای کاربردهای کنترل عددی (CNC) مناسب میباشد.
در ماشینهای پیشرفته تر جهت تنظیم ارتفاع مشعل از سطح قطعه کار لازم است قبل از استارت نوک(Tip) تورچ به قطعه کار خورده سپس یک فاصله (Gap) مناسب (مطابق تنظیم اپراتور) ایجاد گردد.
این نوع دستگاههای برش پلاسما حساس به تماس نوک مشعل به قطعه کار بوده و بمحض تماس از سطح فاصله میگیرد.
البته علاوه بر این مشعل مجهز به یک سپر یا کلاهک ضد ضربه میباشد.
کنترلکننده جرقه از دو سیستم نزدیک بهم برای تولید پلاسما بهره میگیرد.
ابتدا یک مدار ولتاژ بالا- جریان پایین با فرکانس زیاد استفاده شده تا در یک لحظه آنی یک جرقه با شدت بالا داخل بدنه تورچ ایجاد شده و مقدارکمی(small pocket) گاز پلاسما ایجاد گردد.
از این قوس به عنوان قوس هادی نام برده میشود. قوس هادی یک مسیر برگشتی به سر مشعل ایجاد میکند وخودش را تا نزدیکی قطعه کار یعنی جایی که قوس اصلی پلاسما زده میشود نگه میدارد.
قوسهای پلاسما بسیار داغ بوده ودمای آن حدود °c25000 میباشد.
برش دهندههای پلاسما چگونه کار میکنند?
برش پلاسما با ماشین cnc
برش دهندههای پلاسما از دو روش برای استارت قوس بهره میگیرند
۱. ایجاد قوس از طریق گذاشتن مشعل(Torch) روی قطعه کار وتماس با آن.
۲. استفاده از یک مدار ولتاژ بالا- فرکانس بالا برای ایجاد قوس الکتریکی.
البته این روش دارای معایبی چون:خطر برق گرفتگی، لزوم حفظ فاصله اسپارک و حجم بالای تشعشعات فرکانسهای رادیویی میباشد. برش دهندههای پلاسما نزدیک تجهیزات حساس الکترونیکی نظیر سختافزار CNC یا رایانه کار میکنند
بنابراین برای جلوگیری از نویزپذیری این تجهیزات وآسیب رسیدن به آنها از تجهیزات دیگری برای استارت قوس هادی استفاده میشود.
این تجهیزات معمولاً روی سیستم جداگانهای که دوراز سیستمهای الکترونیکی حساس بوده و مجموعه کنترل پلاسما نامیده میشود قرار میگیرید.